Meer dan twintig jaar geleden mocht ik zangeres Lisa Del Bo al eens interviewen. Ze vertelde toen over haar tieners Krisia en Eli. Vandaag mag ik opnieuw naar Bilzen om met haar te babbelen, maar nu hebben we het over haar leven als grootmoeder van zes. Want die twee tieners van toen zijn intussen volleerde volwassenen met een eigen kroost. En Lisa? Die lijkt nog even jong en is nog even gul en grappig als toen.
Paoteke
Kan je eerst iets vertellen over je kinderjaren en je eigen grootouders?
Lisa Del Bo: ‘Wij waren thuis met vijf meisjes – allemaal even zot – en één jongen. Onze grootouders van moederskant woonden bij ons in, zo ging dat in die tijd. Mijn grootvader overleed toen ik vijf was, maar mijn grootmoeder is honderd jaar geworden. Paoteke (Limburgs voor ‘meter’, red.), zo noemden we haar, heeft tot het einde van haar leven echt deel uitgemaakt van ons gezin. Zij werd geboren in 1885, groeide op met elf broers en zussen en kende een harde jeugd waar geen plaats was voor plezier. Daardoor had paoteke een heel nuchtere kijk op de dingen.
Ze heeft ons enorm veel bijgebracht over het leven en leerde ons relativeren: “Ach, laat dat toch zijn, luister daar niet naar.” Haar invloed was groot, maar ze moeide zich nooit openlijk met de opvoeding die mijn moeder en vader ons gaven. Er sliep altijd iemand van de kinderen bij haar en dan gaf ze ons haar inzichten mee. Zo vertelde zij me al op mijn zeven jaar de waarheid over Sinterklaas! (lacht)
Mijn moeke was een lieve, eerder timide vrouw. Ze maakte al onze kleding zelf en stak daar veel tijd in. Zelfs heel veel podiumkledij kwam van haar! Maar koken kon ze niet zo goed, en poetsen… eigenlijk ook niet. (lacht) Paoteke heeft veel van die huishoudelijke taken op zich genomen en zorgde dat er elke middag soep en patatten op tafel stonden.’
Met drie generaties onder één dak wonen, zorgde dat nooit voor ergernissen?
Lisa Del Bo: ‘Tussen mijn moeder en mijn grootmoeder zullen die er misschien wel geweest zijn, maar dan heeft moeke er alleszins voor gezorgd dat wij daar niets van merkten. Die twee vrouwen begrepen en vonden elkaar: moeke had zes kinderen, een man die lange dagen werkte in de bouw… ze kon die helpende hand heel goed gebruiken.
Dankzij mijn grootmoeder kreeg moeke ook de kans om af en toe eens te ontsnappen aan haar gezin en naar de winkels in Bilzen te gaan. En hoewel paoteke de rol van extra moederfiguur perfect speelde, gaf ze mijn moeder de nodige privacy en trok ze zich regelmatig terug om wat te lezen in haar gebedenboeken. Mijn moeder heeft mijn grootmoeder tot het einde van haar leven op een erg liefdevolle manier verzorgd.’
LEES OOK > Jef Vermassen: ‘Je kleinkinderen graag zien, het is een fijne maar ook levensnoodzakelijke opdracht’
Het L-woord
Je vertelde twintig jaar geleden dat je het moeilijk zou hebben om je kinderen los te laten. Je hebt op dat vlak waarschijnlijk al heel wat stappen gezet intussen…
Lisa Del Bo: ‘Oh ja, inderdaad. En dat blijft maar komen, hé. Krisia had ooit eens een vriendje met een crossmotor… pure horror vond ik dat! Dan gingen ze samen uit en zat zij achterop bij hem. Ik deed geen oog dicht! Als ik rond twee uur ’s nachts eindelijk dat vreselijke gebrul van die moto hoorde op de oprit, vond ik dat het mooiste geluid van de wereld! (lacht) Hetzelfde toen Krisia en Elia met de auto begonnen te rijden, de angsten die ik toen uitstond! Toch heb ik die zoveel mogelijk voor mezelf gehouden: ze hebben allebei hun leven mogen uitstippelen en leiden zoals ze het wilden, ik ben daar nooit tussengekomen.
Je moet hen eens bezig horen tegen mij: ‘Méén je dat nu? Kan jij geen PowerPoint maken!?’
Eli woont nog altijd naast ons, maar Krisia is met haar gezin een paar jaar geleden naar Diepenbeek verhuisd, omdat ze dan dichter bij de scholen en de hobby’s van de vier kinderen wonen. Ik had daar wel verdriet om, maar ik begreep dat ze die stap moesten zetten om hun leven wat makkelijker te maken. Nu ja, ze wonen op amper een kwartiertje rijden van hier, waar maak ik toch een drama van! (lacht) Ze zijn bovendien pas verhuisd toen hun tweeling, hun twee jongste dochtertjes, drie jaar waren. Dus ik heb Krisia veel kunnen bijstaan en helpen tijdens de babytijd van haar kroost.’
En voilà, zo zijn we beland bij de hoofdrolspelers van dit interview: de kleinkinderen! Wat deed het met jou toen je veertien jaar geleden voor het eerst oma werd?
Lisa Del Bo: ‘Dat was onbeschrijfelijk, ik kon het nauwelijks vatten. Joske en ik waren toen nog volop aan het werk, maar we deden wat we konden en probeerden zoveel mogelijk te helpen. Af en toe namen wij de zorg voor Jonah eventjes over zodat Krisia en haar partner nog eens een stapje in de wereld konden zetten en gewoon konden genieten van elkaar, zonder mama of papa te moeten zijn. Vandaag doen we het nog altijd zo: onze zes kleinkinderen zijn hier altijd welkom, ook al is ons huis niet zo groot. We regelen dat wel!’
Beste moeder
Kloppen Krisia en Eli ook bij jullie aan voor advies in verband met opvoeding en zo?
Lisa Del Bo: ‘Oei, wij zouden slechte adviseurs zijn, vrees ik! (lacht) Nee serieus, Krisia en Eli waren ongelooflijk fijne kinderen die heel chill en vlot door hun kinderjaren en zelfs door die ‘moeilijke’ tienerjaren zijn gegaan. Dus Joske en ik hebben op dat vlak geen adviezen te geven. En als ik naar Krisia kijk als mama van vier… Ik vind haar eerlijk waar de beste moeder die ik ooit heb gezien: ze heeft alles onder controle, ze werkt en ze regelt en doet alles met de fiets. Winter en zomer. Haar dochter Maya is elf, zit op een sportschool en is goed op weg om de nieuwe Nina Derwael worden. Dat vraagt een groot engagement, ook van de ouders. Straf hoor, al die sportieve hobby’s van die vier kinderen.
De kinderen van Eli zijn dan weer heuse computerspecialisten, die weten alles van de onlinewereld. Ze zijn alle zes compleet anders en dat maakt het zo boeiend en zo plezant om hen over de vloer te hebben. Je moet hen eens bezig horen tegen mij: “Kom moeke, ik zal je gsm eens opruimen.” – “Méén je dat nu? Kan jij geen PowerPoint maken!?” Soms spreken de kinderen van Eli een taaltje waarin zó veel rare Engelse woorden zitten dat ik er niets van begrijp! (lacht)
Met muziek zijn ze niet echt bezig. Als ik voorstel om een mooi muziekje op te zetten, roepen ze: “Ja, maar niets van jou, hé!” (lacht) De liedjes “Liefde is een kaartspel” en “Vlinder” kennen ze nu wel dankzij #LikeMe, maar voor de rest boeit mijn job hen niet, en dat is meer dan oké.’
LEES OOK > Komen je tienerkleinkinderen minder op bezoek? Zo ga je ermee om
Gezelligheid troef
Zes kleinkinderen, is dat ook zes keer zorgen maken?
Lisa Del Bo: ‘Ja, want als grootouder weet ik wat hen nog te wachten kan staan. Pesterijen, leerproblemen… zoveel toestanden waarmee ze misschien te maken krijgen, en als moeke sta ik machteloos. Het enige wat ik kan doen, behalve hen steunen en hen ongelooflijk graag zien, is bidden. En dat doe ik elke dag. Ik bid en vraag dat ze gespaard mogen blijven van ongeluk én dat ze andere mensen gelukkig mogen maken.’
Wat zullen je kleinkinderen later over jou vertellen, denk je?
Lisa Del Bo: ‘Ze zullen zeggen: “Ach, die gekke moeke toch!” en eens ferm met hun ogen rollen! (lacht) Ik hoop dat ze vertellen dat ik altijd voor hen klaarstond, dat we samen goed konden lachen… en dat er bij mij een serieuze hoek af was. Je hoeft in het leven niet perfect te zijn, niet als kind en ook niet als grootouder. Daar zijn Joske en ik het levende bewijs van.
Onze zes kleinkinderen zijn hier altijd welkom, ook al is ons huis niet zo groot. We regelen dat wel!
Gezelligheid is voor ons het allerbelangrijkste, daar doen we echt ons best voor. Half oktober zetten wij hier de kerstboom al, ook dat zullen ze zich wel herinneren! Ik merk alleszins dat ze alle zes met veel plezier naar hun moeke en vake komen, en dat doet ons immens veel deugd.
Onlangs zei Jonah, die veertien is, dat hij de coolste oma had. Heerlijk vond ik dat! Pas op, ik probeer zeker niet krampachtig jong te zijn. Ik ben 63, en wat je ziet, is allemaal nog origineel. (lacht) Waarom zou ik ingrijpen en mijn leeftijd verstoppen? Ik mag er niet aan denken dat mijn gezicht niet meer zou bewegen als ik lach! Laat mij maar gewoon het genietende moeke zijn, met een hoek af. Zo mag je mij gerust samenvatten in jullie artikel.’
Dat is genoteerd! Dankjewel voor de fijne warme babbel, de koffie en de broodjes. En graag tot een volgende keer!
Foto’s: Kristof Ghyselinck
Dit artikel verscheen eerst in het Magazine voor GROOTouders (nr. 21, 2024). Ook ontvangen? Schrijf je dan in voor het magazine en de bijbehorende nieuwsbrief. Volg de Gezinsbond ook op Facebook, Twitter en Instagram om op de hoogte te blijven van nieuwtjes en activiteiten. Lid worden van de Gezinsbond kan hier.
Gepubliceerd op: 04/07/2024